Pamiętnik cezara

Pamiętnik "Cezara" - kpr. pchor. Zbigniewa Wernica - żołnierza 7. pp ZWZ-AK "Garłuch" to dokument niezwykły. Nieskażony cenzurą ani autocenzurą rejestr sześciu przedpowstaniowych miesięcy. To opis tamtych dni tak, jak je przeżywał w okupowanej Warszawie. Raz zrobionych notatek nie poprawiał ani nie uzupełniał. Jest to więc autentyczny zapis chwili. I nie są to suche fakty. To raczej krótkie opowiadania, nieraz wstrząsające, jak choćby opis ulicznej egzekucji, nieraz groteskowe, jak relacja z młodzieńczej libacji. Opowiadania pokazujące rodzący się talent literacki autora, którego nie dane mu było rozwinąć. Znajdujemy w pamiętniku nie tylko wątki "wojskowe" związane z oddziałem, w którym służył, komunikaty z frontów, ale i informacje o egzekucjach ulicznych, losie aresztowanych przyjaciół, czy relacje z rodzinnych spotkań. Znajdziemy również bogatą listę lektur autora. Zbyszek dzieli się także swoimi uwagami na temat aktualnej sytuacji politycznej, jaka wytworzyła się po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej na wschodnie ziemie II Rzeczpospolitej. Nie dziwią i nie rażą pojawiające się cytaty z Marszałka, wszak Zbyszek był dzieckiem "pokolenia Józefa Piłsudskiego", a wizja Polski i powinności wobec niej została wpojona mu przez ojca - żołnierza POW, Legionów i Wojska Polskiego. Jak sam pisze, brakowało mu bratniej duszy, z którą mógłby dzielić się swoimi marzeniami i dlatego tym powiernikiem stał się dla niego pamiętnik. Stąd na jego kartach tyle osobistych, często intymnych zapisów. Nie znajdziemy natomiast w pamiętniku "Cezara" barwnych opisów akcji zbrojnych. Ten okres życia miał już za sobą. Przez poprzednie dwa lata, z żołnierzami grupy dywersji "Garłucha", brał udział w licznych akcjach bojowych i likwidacyjnych, często jako bezpośredni wykonawca wyroków. Ostatnie miesiące życia poświecił szkoleniu innych. Szkolił swoich podwładnych przygotowując ich do najważniejszego boju - powstania. Podobnie jak tysiące żołnierzy AK czekał na chwilę, gdy Warszawa "zamieni się biało-czerwonym kwiatem" i "poleje się pruska posoka". Nie doczekał. Zginął rozstrzelany w ruinach Getta dziewięć dni przed godziną "W". Książkę uzupełniają m.in. tekst jego brata Andrzeja Wernica opisujący dzieje rodziny Werniców i niezwykłą historię dziennika ocalonego z pożogi Powstania Warszawskiego, a odczytanego dopiero po 64. latach oraz listy, dokumenty, wspomnienia przyjaciół i towarzyszy broni. W książce zamieszczono również ponad sto zdjęć m.in. z albumu rodzinnego Werniców, w tym zdjęcia z okresu okupacji ocalałe wraz z pamiętnikiem, uzupełnione zdjęciami miejsc, które opisuje "Cezar" .