Książka jest próbą ukazania źródeł kryzysu wewnątrz episkopatu metropolii gnieźnieńskiej, który na przełomie XIII i XIV w. doprowadził do podziałów w tej dotąd skonsolidowanej grupie społecznej. Praca koncentruje się wokół kilku pytań badawczych: Czy wśród biskupów metropolii gnieźnieńskiej schyłku rozbicia dzielnicowego dominował partykularyzm, czy też przeważały postawy zaangażowania w działalność prowadzącą ku zjednoczeniu państwa? Jaki wpływ na powyższy proces miało coraz bardziej dostrzegalne na przełomie XIII i XIV w. wyobcowanie niektórych dzielnic z kręgu kultury polskiej (śląsk, Ziemia Lubuska), czy też separacja innych ziem w stosunku do głównych nurtów zjednoczeniowych (Mazowsze)?