Okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych

Opracowanie niniejsze stanowi pierwszą w historiografii polskiej monograficzną prezentację problematyki związanej z działającymi w Polsce Ludowej od lat 40. do 70. XX w. okręgowymi sądami ubezpieczeń społecznych. Sądy te, wraz z współistniejącymi z nimi Trybunałem Ubezpieczeń Społecznych, były pierwszymi działającymi w Polsce po II wojnie światowej – na długo przed powołaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego – sądami administracyjnymi. Przedstawiona w monografii instytucja okręgowych sądów ubezpieczeń społecznych, począwszy od ich projektowania w 20-leciu międzywojennym, przez powołanie bezpośrednio po II wojnie światowej, aż po zniesienie w latach 70. XX w., nie doczekała się dotychczas w literaturze historycznej ani historycznoprawnej przybliżenia, nawet w postaci mniej rozbudowanej niż oceniana monografia. Tym samym, co istotne zwłaszcza wobec widocznej w ostatnich latach intensyfikacji badań nad powojennymi dziejami Polski, oceniana książka wypełnia widoczną lukę w opracowanych już materiach. Ponadto, okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych stanowią (wraz ze strukturalnie powiązanym z nim Trybunałem Ubezpieczeń Społecznych) wyjątkowy, a przez to z perspektywy badawczej tym bardziej interesujący przypadek instytucji formalnie powołanej do życia przed wybuchem II wojny światowej, lecz rozpoczynającej działalność już po jej zakończeniu, co w polskich warunkach oznaczało odmienną sytuację polityczną i ustrojową, w której władze wprost artykułowały oczekiwania zmiany sposobu stosowania norm prawnych i działania przedwojennych instytucji. Wreszcie, charakter prawny i istota przybliżonej instytucji nie były w literaturze, tak dogmatycznej, jak i historycznej, jednoznacznie sklasyfikowane, czego dokonać miała i czego w mej opinii dokonała, recenzowana książka. Wszystkie te przyczyny świadczą o trafności wyboru przez Autora omówionej przezeń problematyki, czyniąc samą monografii, niezależnie od jej specjalistycznego charakteru, istotną zarówno dla historyków prawa i administracji, jak i dla czytelników zainteresowanych dziejami Polski po II wojnie światowej.