Odrodzenie kultury żydowskiej w Europie

"Zjawisko [odrodzenia kultury żydowskiej w Europie] obserwuję od początku lat osiemdziesiątych - z zewnątrz, jako dziennikarka, i w pewnym sensie także jako jego rzeczniczka. Przedstawiam je zatem z tych dwóch, czasem przeciwstawnych, punktów widzenia. Jako Żydówka związałam się w 1980 r. w Warszawie z tzw. Żydowskim Uniwersytetem Latającym - półjawną grupą samokształceniową złożoną z młodych Żydów i Polaków, którzy próbowali uczyć się judaizmu, żydowskiej historii, kultury i tradycji. Pod koniec 1980 r. rozpoczęłam prace nad dokumentacją zabytków mego dziedzictwa kulturalnego we wschodniej i środkowej Europie. W 1992 r. wydałam przewodnik po żydowskiej spuściźnie w tym regionie, nie tylko po to, by zachęcić do podróży zainteresowanych nią turystów, lecz także, aby ponownie, w dosłownym tego słowa znaczeniu, nanieść na mapę synagogi, cmentarze, dawne żydowskie dzielnice - w latach komunizmu opuszczone lub zapomniane - wypełnić białe plamy, czyli przywrócić współczesnym Żydom historię i pamięć. W tej podwójnej roli często - tak jak wielu Żydów - miewałam mieszane uczucia wobec zjawiska ""wirtualnego żydostwa"". Tymczasem jednak bronię różnych jego form i szanuję motywacje, uczucia, ideały oraz wspieram działalność wielu związanych z nim ludzi. Ruth Gruber"