Od onomatodoksji do estetyki

Aleksy Fiedorowicz Łosiew (1893-1983) - filozof i filolog klasyczny - aktywnie zajmował się językoznawstwem, muzykologią, matematyką, astronomią, tworzył poezję i prozę. Jako mnich hezychasta oddawał się też kontemplacji i praktykował modlitwę Jezusową. Próba uporządkowania jego dorobku jest wyzwaniem niemałym, trudno bowiem porównać ze sobą prace z zakresu tak różnych dziedzin, jak np. teoria modlitwy i matematyka, lingwistyka i muzyka. Można jednak znaleźć wspólny mianownik - temat, który spina całą twórczość Rosjanina. Jest nim problem symbolu traktowanego przez Łosiewa jako byt sui generis i rozpatrywanego w rozmaitych jego aspektach i z perspektywy różnorakich sfer ludzkiej aktywności: religijnej, artystycznej, językowej, historyczno-filozoficznej. Kontekstem zainteresowania się problematyką symbolu przez Łosiewa była debata na temat onomatodoksji (imiesławia), która rozgorzała w środowisku mnichów z góry Atos i została podjęta przez rosyjskich intelektualistów. Centralne pytanie tej dyskusji dotyczące realności Boskiego imienia bezpośrednio wiąże się z kwestią natury symbolu - jego realistycznego bądź konwencjonalnego charakteru.