Oczyma dwunastoletniej dziewczyny

Tekst Janiny (Janki) Hescheles powstał w 1943 r. w Krakowie, zaraz po ucieczce autorki z obozu janowskiego we Lwowie. Swoje powstanie zawdzięcza planowej akcji działaczy żydowskiej konspiracji współpracujących z Radą Pomocy Żydom. Zachęcali oni ukrywających się podopiecznych do prowadzenia dzienników i rejestrowania wspomnień z nieodległej przeszłości. Tak jak ich poprzednicy mieli pełną świadomość znaczenia gromadzonych przez siebie materiałów — dla przyszłych historyków i dla tożsamości narodu żydowskiego w ogóle.

Za atut relacji uznano z pewnością zakres informacji o życiu ludności żydowskiej w okupowanym — najpierw przez Sowietów, potem przez Niemców — Lwowie; autorka obdarzona była znakomitym zmysłem obserwacji, uderza też jej duża samoświadomość. Otwartość, z jaką nazywa i opisuje ona swoje położenie i emocje, oraz język, jakiego w tym celu używa: mimo że prosty — bogaty w słowa, w niezawoalowany sposób, ale bez emfazy, z całą ostrością, odważnie, a przy tym uderzająco precyzyjnie, bez zbędnych ozdobników — odmalowuje rzeczywistość Zagłady, dotykając przy tym spraw ostatecznych.
Na podstawie Wprowadzenia Ewy Koźmińskiej-Frejlak

Zegar biologiczny posuwa się powoli, osłabia wzrok i słuch, zaciera pamięć. Po przekroczeniu osiemdziesiątego roku życia pokolenie II wojny światowej zbliża się do naturalnego końca. Zwyczajem starych ludzi powracam w wyobraźni do miasta mojego dzieciństwa, do ludzi wciąż mi bliskich, z poczuciem, że oni jeszcze żyją, że pozostaną częścią bolesnej ludzkiej historii, o której świat nie zapomni. Równocześnie mój Lwów jest nie tylko w określonym geograficznie miejscu i nie tylko jest przeszłością, lecz dziś mój Lwów jest wszędzie, gdzie życie ludzi ulega destabilizacji, gdzie ludzie tracący w brutalnych warunkach rodziny zmuszeni są opuszczać rodzinne wioski i miasta.
Z Epilogu Janiny Hescheles

Książka ukazała się w serii „Wydanie Krytyczne Prac Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej”.