Obrona Sokratesa

Pisma sokratyczne Ksenofonta, jednego z najwybitniejszych historyków starożytności, to wraz z wczesnymi dialogami Platona i Chmurami Arystofanesa najważniejsze źródła do badań nad historycznym Sokratesem. Nowe tłumaczenie pierwszego z nich – Ksenofontowej Obrony Sokratesa – zostało przygotowane przez dr Dorotę Tymurę i wydane przez Teologię Polityczną i Państwowy Instytut Wydawniczy. Ksenofont relacjonuje w tym tekście okoliczności procesu i skazania Sokratesa. Prezentuje obraz Sokratesa odmienny od tego, który jest powszechnie znany z Platońskiej Obrony Sokratesa. Szczególną rolę w skazaniu Sokratesa przypisuje wyniosłości jego mowy przed sądem, która jest przewodnim motywem dzieła.

Na znaczenie pism Sokratesa wskazywał między innymi Leo Strauss. Jego zdaniem „niejednej spośród nader dzisiaj wpływowych, błędnych interpretacji postaci Sokratesa dałoby się uniknąć, gdyby tak pochopnie – i całkiem bezpodstawnie – nie zbagatelizowano znaczenia świadectwa Ksenofonta” (L. Strauss, Sokrates i Arystofanes, tłum. M. Filipczuk, Warszawa 2018, s. 14). Niejednokrotnie zwracano uwagę na to, że obraz Sokratesa, który przekazuje Ksenofont, jest wolny od tej idealizacji, której podlega relacja Platona. Równocześnie jednak Ksenofont nie kryje swojego podziwu dla Sokratesa, o czym świadczą ostatnie zdania jego Obrony:

Ksenofont, Obrona Sokratesa, tłum. D. Tymura