Nowy kiermasz bajek

W roku 1945 powrócił do odzyskanej Ojczyzny lud warmiński i mazurski, wnosząc do skarbca narodowej kultury zachowane przez pokolenia pieśni polskie, baśnie, podania i legendy, które prześladowane i tępione przez germanizatorów, wbrew twierdzeniom nauki niemieckiej żyją nadal w sercach i umysłach ludu.
W 1950 r. Państwowy Instytut Sztuki rozpoczął poszukiwanie zachowanych na Powiślu, , Warmii i Mazurach elementów polskiej kultury. W ciągu zaledwie kilku lat zanotowaliśmy i nagrali na taśmy magnetofonowe ponad sześć tysięcy warmińskich kurlantek, i mazurskich frasek, baśni, podań i legend.
Wydarzeniem o dużym znaczeniu w życiu kulturalnym Warmii i Mazur było ukazanie się w 1957 r. pierwszego zbioru baśni, podań i legend warmińsko-mazurskich, pt. "Kiermasz bajek". Książka miała zaprezentować czytelnikom całej Polski nie tylko bogactwo autentycznej tradycji miejscowego ludu, ale również autorów zamieszkałych na Warmii i Mazurach. (...) starali się przekazać zapamiętane z młodych lat lub odnalezione po 1945 r. wątki ludowych gadek i prastarych opowieści, które ich zdaniem nadawały się do reprezentowania tej "ziemi serdecznie znajomej" w baśniowej literaturze polskiej. Najważniejszym, choć bezimiennym twórcą tomu był jednak lud mazurski i warmiński.

(z posłowia Władysława Gębika)