Oświecenie tkwi w literaturze dla dzieci i młodzieży od jej początku aż do dziś. Przejawia się ono przede wszystkim w wyznawanej przez wielu piszących o antropologii dziecka teorii, zgodnie z którą mały czytelnik traktowany jest jako istota społecznie niedoskonała, niesuwerenna, wymagająca rozumnego przewodnictwa ze strony dorosłego mentora.