Nie mam keine buty. O ludziach między Odrą i Wisłą

Helga Hirsch, niemiecka dziennikarka, która w latach 80. i 90. była warszawską korespondentką tygodnika "Die Zeit", pod koniec XX wieku zajęła się cierpieniami niemieckiej ludności cywilnej w Polsce w okresie wojennym i powojennym, czego efektem jest m.in. książka „Nie mam keine buty”. „Nie mam keine buty" to osiem opowieści o ludziach, którzy mogliby funkcjonować spokojnie na skrzyżowaniu różnych kultur i różnych narodowości, czerpiąc wzajemnie ze swojej różnorodności, gdyby nie zakręty historii.

Jak długo można pokojowo współistnieć w różnorodności? Autorka, powołując się na wielokulturową Łódź zauważa, że od końca XIX w. widoczny był koniec tej wzbogacającej sielanki. To czas, gdy polskie dążenia niepodległościowe coraz silniej ścierały się z bismarckowskim Kulturkampf, którego celem było „uczynienie z Polaków lojalnych, mówiących po niemiecku obywateli zaboru pruskiego”. I odwieczne, ale wciąż aktualne pytanie: asymilacja czy różnorodność? Historia zna zarówno pokojowe, jak i krwawe procesy asymilacji, pokojowe i krwawe skutki różnorodności….

Książka napisana już po wojnie w Jugosławii, już po ataku na World Trade Center, ale jeszcze przed falą rozbudzonego zainteresowania państwami narodowymi w krajach Europy, jeszcze przed „kryzysem migracyjnym”. Wydarzenia, które miały miejsce przed napisaniem tej książki otworzyły oczy szerszej społeczności na zjawisko współistnienia różnorodności, na skutki asymilacji bądź izolacji. Wydarzenia, które nastąpiły późni...