Mowy. Tom I (1-10)

Dion z Prusy w Bitynii (ok. 40‒115 n.e.), grecki mówca i filozof, któremu późniejsze pokolenia nadały przydomek Złotoustego (gr. Chrysóstomos), to człowiek o barwnej biografii, wyrazisty orator o żywej wyobraźni, podziwiany nie tylko w starożytności, moralista śmiało upominający władców i mieszkańców największych miast greckiego świata. Filozof wśród mówców, mówca wśród filozofów, jeden z pierwszych przedstawicieli nurtu intelektualnego i literackiego zwanego drugą sofistyką. Pozostało po nim około 80 pism: mów, dialogów i diatryb. Tom I dzieł Diona zawiera przekład słynnych czterech Mów o królestwie, być może wygłoszonych przed obliczem cesarza Trajana; alegoryczną Opowieść libijską o fantastycznych półkobietach, półwężach zamieszkujących afrykańską pustynię; zapadającą w pamięć Mowę eubejską, niezwykle plastycznie oddającą życie myśliwych mieszkających w górzystych rejonach Eubei (obraz rozpoczynający tę mowę to scena niczym z filmu: zagoniony przez psy jeleń skacze z klifu i leży, ledwie oddychając, na brzegu morza); oraz cztery utwory osadzone w tradycji cynickiej, żywo odmalowujące postać słynnego Diogenesa z Synopy. Flawiusz Filostrat 100 lat po śmierci Diona napisze o nim w Żywotach sofistów: „Nie wiem, jak należy nazwać Diona z Prusy, gdyż pod każdym względem odznaczał się doskonałością. Był bowiem rogiem Amaltei, jak to się mówi, w którym połączyło się to, co najlepsi powiedzieli najlepiej.” Ponad połowa mów (5‒6, cała 7, 8‒10) w oddawanym do rąk Czytel­nika tomie została przetłumaczona na język polski po raz pierwszy.