Ze wstępu Sobór Watykański II w Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen gentium,eksponując prawdę o świętości Kościoła, przypomniał, że wszyscy wierzący bez wyjątku są powołani do uświęcania się. Urząd nauczycielski w procesie poszukiwań sprawdzonych modeli doskonalenia wskazał na nieprzemijającą wartość tych wzorców, które wypracowane zostały przez autorów wczesnochrześcijańskich. Jan Paweł II w swym nauczaniu zaakcentował, że to właśnie oni położyli fundamenty teoretycznej praktyczne wszelkiego wykładu Kościoła, tworząc swego rodzaju bazę doktrynalną, na której winno opierać się całe jego przepowiadanie.Ojciec Święty w Liście apostolskim Patres Ecclesiae, wydanym z okazji 1600-lecia śmierci Bazylego Wielkiego, pisze: Tak więc byli oni i pozostaną na zawsze Ojcami, sami bowiem są jakby stałą konstrukcją Kościoła i poprzez wszystkie wieki pełnią dla Kościoła wierną służbę. Stąd też każde następne głoszenie Ewangelii i nauczanie,jeśli chce być autentyczne, musi być uzgodnione z ich nauczaniem, każdy charyzmat i każdy urząd musi czerpać z żywego źródła ich ojcostwa -każdy nowy kamień dołożony do świętej budowli, która stale rośnie i poszerza się, musi mieścić się w ramach podwalin położonych przez nich i z podwalinami tymi być zespolony. Powyższe wskazania wpłynęły znacząco na wybór kierunku badań stanowiących podstawę dla niniejszej publikacji, mających na celu przybliżenie modelu doskonałości i świętości, który prezentuje w swych pismach jeden z Wielkich Doktorów Kościoła Wschodniego, jakim jest Grzegorz z Nazjanzu, zwany Teologiem. Brak odpowiedniego zainteresowania jego myślą w pracach dotyczących wzorców życia i uświęcania się człowieka dostrzegał już wybitny znawca myśli Kapadocczyka - J. M. Szymusiak, który upatrywał w nim jednego z najoryginalniejszych mistrzów ascezy chrześcijańskiej. Postulował w związku z tym, by badacze antyku chrześcijańskiego zgłębili i uwypuklili jego nieoceniony wkład w tej dziedzinie.