Praca pod redakcją naukową Jerzego Sperki i Karola Kollingera. Spis treści: 1. Jerzy Sperka, Wprowadzenie 2. Piotr Boroń, Palatyn - wojewoda - żupan. Tytuły i zakres władzy najwyższego urzędnika w krajach słowiańskich we wczesnym średniowieczu 3. Leontij Wojtowicz, Fenomen halickich bojarów i ich stosunki z książętami 4. Krzysztof Guzikowski, Słowianie i Niemcy w otoczeniu zachodniopomorskiego księcia Barnima I (1234–1278) – powstanie nowej elity władzy 5. Marek Smoliński, [...] „familiaris nostri specialiter et dilectus...”. Joannici w służbie władców Czech i Rzeszy Niemieckiej w dobie odnowienia Królestwa Polskiego w 1295 roku 6. Jerzy Rajman, „Ludzie króla” wśród mieszkańców Krakowa w XIV wieku. Rzemieślnicy i usługodawcy 7. Jerzy Sperka, Rycerze śląscy w służbie i otoczeniu królów Polski w drugiej połowie XIV i w pierwszej połowie XV wieku 8. Michał Pawlak, Demetriusz Pepagomenos: sylwetka bizantyńskiego medyka i jego rola w dziejach dynastii Paleologów w pierwszej połowie XV wieku 9. Sobiesław Szybkowski, Kujawscy, dobrzyńscy i łęczyccy faworyci Władysława Jagiełły 10. Bożena Czwojdrak, Skład narodowościowy dworów polskich królowych w późnym średniowieczu 11. Zofia Wilk-Woś, Między kancelarią królewską a biskupią – o drogach i kierunkach kariery notariuszy kancelarii królewskiej w późnośredniowiecznej Polsce 12. Janusz Grabowski, Współpracownicy i dworzanie Janusza II, księcia mazowieckiego (1471–1495). Ze studiów nad otoczeniem władców prowincjonalnych w późnym średniowieczu 13. Tomasz Rombek, Elżbieta Rakuska wobec otoczenia Kazimierza IV Jagiellończyka (1454–1492) 14. Karol Nabiałek, Z dworu książęcego na dwór królewski. Zmiana w elitach władzy w Polsce w początkach panowania Zygmunta I Starego