Literatura Grecji starożytnej. Tom 2. Proza historyczna - krasomówstwo - filozofia i nauka - literatura chrześcijańska

WYKAZ SKRÓTÓW .............................................. V PROZA HISTORYCZNA I PERIEGEZA POCZĄTKI PROZY — LOGOGRAFOWIE — NAJWCZEŚNIEJSI HISTORYCY (Romuald Turasiewicz) ............................................... 1 Początki prozy .............................................. 1 Logografia i początki historiografii .............................. 3 HISTORIOGRAFIA: HERODOT, TUKIDYDES, KSENOFONT I HISTORYCY IV WIEKU PRZED CHR. (Romuald Turasiewicz) .............................. 11 Herodot .................................................. 11 Tukidydes ................................................. 22 Ksenofont ................................................. 38 Teopomp ................................................. 51 Attydografowie ............................................. 56 HISTORIOGRAFIA HELLENISTYCZNA (Romuald Turasiewicz) ................ 63 Historycy Aleksandra Wielkiego ................................. 63 Historycy diadochów ......................................... 66 Historycy obcych krajów i narodów .............................. 68 Mitografowie ............................................... 71 HISTORIOGRAFIA ZA CESARSTWA (Kazimierz Korus) ..................... 89 Posejdonios z Apamei ........................................ 89 Diodor Sycylijski ............................................ 97 Aleksander z Miletu, Polihistor .................................. 100 Mikołaj z Damaszku ......................................... 102 Arrian z Nikomedii .......................................... 105 Appian z Aleksandrii ......................................... 109 Lucjusz Kasjusz Dion Kokcejan ................................. 114 Herodian .................................................. 120 GEOGRAFIA GRECKA (Małgorzata Wróbel) ............................ 123 Pyteasz ................................................... 127 Dikajarchos ................................................ 128 Eratostenes ................................................ 129 Agatharchides z Knidos ....................................... 134 Artemidoros ............................................... 136 Strabon ................................................... 137 Marinos z Tyru ............................................. 147 Klaudiusz Ptolemeusz ........................................ 147 LITERATURA GRECJI STAROŻYTNEJ — T. II 1154 PERIEGEZA I JEJ PRZEDSTAWICIELE (Henryk Podbielski) ................... 153 Literatura periegetyczna przed Pauzaniaszem ........................ 153 Pauzaniasz i jego czasy ....................................... 155 Pauzaniasza Wędrówka po Helladzie .............................. 158 Tradycja rękopiśmiennicza i stan zachowania dzieła ................ 158 Zawartość dzieła i jego charakter .............................. 159 KRASOMÓWSTWO I BIOGRAFIA LITERACKA MÓWCY ATTYCCY (Romuald Turasiewicz) ............................ 165 Gorgiasz z Leontinoi ......................................... 167 Antyfont .................................................. 171 Andokides ................................................. 175 Lizjasz ................................................... 178 Izokrates .................................................. 185 Izajos .................................................... 193 Hypereides ................................................ 194 Aischines ................................................. 196 Demostenes ................................................ 199 RETORYKA HELLENISTYCZNA (Romuald Turasiewicz) .................... 213 PIERWSI BIOGRAFOWIE (Kazimierz Korus) ............................. 229 Źródła biografii. Elementy biograficzne w innych gatunkach literackich .... 229 Początki biografii literackiej .................................... 231 Biografia informacyjna ....................................... 232 Biografia anegdotyczna ....................................... 233 Biografia politycznym pamfletem ................................ 234 Wpływ historiografii ......................................... 234 Biografia apologetyczna ....................................... 235 Biografia laudacyjna ......................................... 235 Biografia perypatetyczna ...................................... 236 Autobiografia .............................................. 239 Podsumowanie ............................................. 240 PLUTARCH Z CHERONEI (Kazimierz Korus) ............................ 241 Opracowania ............................................... 241 Kwestia chronologii — data narodzin i śmierci pisarza ................. 242 Żywot .................................................... 243 Światopogląd platonika czy eklektyka? ............................ 246 Moralizujący pedagog ........................................ 250 Artystyczna wrażliwość Plutarcha ................................ 255 Praktyka literacka ........................................... 258 Moralia — piękno diegematycznych dialogów ................... 258 Żywoty ............................................... 262 Katalog Lampriasa ........................................... 266 SPIS TREŚCI 1155 LUKIAN Z SAMOSAT (Kazimierz Korus) ............................... 271 Wstęp .................................................... 271 Stan badań ................................................ 272 Życiorys .................................................. 272 Charakterystyka twórczości .................................... 279 Jak Lukian rozumiał własną oryginalność? ......................... 287 Komizm .................................................. 289 Forma literacka — język ...................................... 291 ROMANS GRECKI (Sylwester Dworacki) ............................... 295 DRUGA SOFISTYKA (Marian Szarmach) .............................. 323 ATENAJOS (Jerzy Danielewicz) ..................................... 347 RETORYKA ZA CESARSTWA (Kazimierz Korus) ......................... 353 Attycyści ................................................. 353 Cecyliusz z Kalè Akté ........................................ 354 Traktat Περὶ ὕψους (O wzniosłości) .............................. 356 Dionizjusz z Halikarnasu ...................................... 361 FILOZOFIA I NAUKA PIŚMIENNICTWO FILOZOFICZNE EPOKI PRZEDPLATOŃSKIEJ — JOŃSKA FILOZOFIA NATURY (Janina Gajda-Krynicka) ................................ 371 Początki filozofii ............................................ 371 Tales z Miletu .............................................. 373 Anaksymander z Miletu ....................................... 374 Anaksymenes z Miletu ........................................ 377 Heraklit z Efezu ............................................. 378 Pitagorejczycy .............................................. 390 Demokryt z Abdery .......................................... 427 Anaksagoras z Kladzomenai .................................... 431 PIŚMIENNICTWO FILOZOFICZNE EPOKI PRZEDPLATOŃSKIEJ — POECI-FILOZOFOWIE (Janina Gajda-Krynicka) ...................................... 437 Ksenofanes z Kolofonu ....................................... 437 Parmenides z Elei ........................................... 459 Empedokles ............................................... 468 PISMA MEDYCZNE: CORPUS HIPPOCRATICUM (Romuald Turasiewicz) .......... 491 SOFIŚCI (Witold Wróblewski) ...................................... 505 SOKRATES I SOKRATYCY (Witold Wróblewski) .......................... 531 PLATON (Marcin Podbielski) ...................................... 549 Problemy interpretacji tekstów Platona ............................ 549 LITERATURA GRECJI STAROŻYTNEJ — T. II 1156 „Stary spór filozofii i poezji” ................................. 549 Platon filozofów i Platon historyków ........................... 552 Życie Platona .............................................. 557 Pisma Platona .............................................. 565 Poglądy starożytnych na temat pism Platona ...................... 565 Główne edycje i tłumaczenia dzieł Platona ....................... 569 Nowożytna dyskusja na temat autentyczności i chronologii dzieł Platona . 571 Filozoficzna droga Platona ..................................... 576 Okres Sokratejski filozofii Platona ........................... 576 Platońskie odkrycia ...................................... 582 Świat idei ............................................. 587 Człowiek w świecie idei ................................... 597 Późna filozofia Platona ........................................ 611 Błędne ścieżki dialektyki .................................. 612 Proste intuicje rzeczywistości bipolarnej ....................... 626 Niejasny świat materii .................................... 636 Człowiek w świecie dwóch zasad ............................ 642 ARYSTOTELES — ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ (Henryk Podbielski) ................. 661 Rys biograficzny ............................................ 661 Źródła i tradycja biograficzna ............................... 661 Życie Arystotelesa ....................................... 662 Pisma .................................................... 669 Charakter i geneza Corpus Aristotelicum ........................ 671 Pisma logiczne ........................................... 673 Pisma biologiczne ......................................... 688 Pisma psychologiczne ...................................... 690 Pisma z zakresu filozofii praktycznej ........................... 694 Pisma z zakresu retoryki i poetyki ............................. 708 UCZNIOWIE ARYSTOTELESA — WCZEŚNI PERYPATETYCY (Henryk Podbielski) ... 727 Historia arystotelizmu w zarysie ................................. 727 Następcy Arystotelesa — wcześni perypatetycy ...................... 730 MUZEUM ALEKSANDRYJSKIE (Małgorzata Wróbel) ...................... 751 Matematycy ............................................... 751 Mechanicy ................................................ 756 Astronomia ................................................ 757 Medycyna ................................................. 759 Biblioteka Aleksandryjska ..................................... 762 Powstanie filologii ........................................... 762 PIŚMIENNICTWO FILOZOFICZNE EPOKI HELLENISTYCZNEJ (Janina GajdaKrynicka) .................................................... 767 Charakterystyka epoki hellenistycznej ............................. 767 Człowiek w epoce hellenistycznej ................................ 769 SPIS TREŚCI 1157 Warunki powstania filozofii hellenistycznej. Problemy metodologiczne ..... 771 Ateny jako filozoficzna stolica oikoumene .......................... 774 Nowa postać filozofii hellenistycznej ............................. 778 Problem i stan materiałów źródłowych ............................ 779 Źródła dla rekonstrukcji filozofii stoickiej .......................... 780 Źródła dla rekonstrukcji filozofii Epikura i epikurejczyków ............. 784 Źródła dla odtworzenia filozofii sceptyckiej ......................... 787 Źródła dla odtworzenia filozofii kynickiej .......................... 790 Epikur i szkoła epikurejska ..................................... 792 Filozofia stoicka ............................................ 806 Filozofia sceptycka .......................................... 824 LITERATURA FILOZOFICZNA ZA CESARSTWA (Dobrochna Dembińska-Siury) .... 833 Literatura filozoficzna niechrześcijańska ........................... 833 Arystotelizm ............................................... 833 Sceptycyzm ................................................ 836 Epikureizm ................................................ 837 Stoicyzm .................................................. 838 Cynizm ................................................... 841 Filon z Aleksandrii .......................................... 844 Średni platonizm ............................................ 848 Neopitagoreizm ............................................. 853 Pisma hermetyczne i Wyrocznie Chaldejskie ........................ 854 Neoplatonizm .............................................. 855 Literatura historycznofilozoficzna ................................ 867 LITERATURA FILOZOFICZNA CHRZEŚCIJAŃSKA (Dobrochna Dembińska-Siury) ... 877 Apologeci ................................................. 877 Szkoła Aleksandryjska ........................................ 880 Ojcowie kapadoccy .......................................... 884 Pseudo-Dionizy Areopagita .................................... 887 Pisarze V i VI wieku ......................................... 888 Pisarze VII i VIII wieku ....................................... 890 NAUKA I STUDIA NAD FILOZOFIĄ (Kazimierz Korus) ...................... 895 Galen z Pergamonu .......................................... 895 Klaudios Ptolemaios ......................................... 905 Aleksander z Afrodyzji ....................................... 911 Diogenes Laertios ........................................... 914 LITERATURA CHRZEŚCIJAŃSKA GRECKA LITERATURA CHRZEŚCIJAŃSKA. WPROWADZENIE (Ks. Stanisław Longosz — Ks. Marek Starowieyski) ..................................... 919 Instrumenta studiorum ........................................ 925 LITERATURA GRECKO-ŻYDOWSKA I SEPTUAGINTA (Michał Wojciechowski) ...... 929 LITERATURA GRECJI STAROŻYTNEJ — T. II 1158 Kanon Starego Testamentu i apokryfy ............................. 930 Septuaginta — Biblia grecka ................................... 931 Inne greckie przekłady Biblii hebrajskiej ........................... 936 Apokryfy Starego Testamentu .................................. 937 NOWY TESTAMENT (Michał Wojciechowski) ........................... 945 Cztery Ewangelie ........................................... 946 Dzieje Apostolskie ........................................... 949 Listy św. Pawła ............................................. 949 Listy z tradycji Pawłowej ...................................... 951 Listy powszechne ........................................... 952 Apokalipsa ................................................ 953 APOKRYFY NOWEGO TESTAMENTU (Ks. Marek Starowieyski) ............... 957 OJCOWIE APOSTOLSCY I APOLOGECI II WIEKU (Ks. Wincenty Myszor) ......... 959 Ojcowie apostolscy .......................................... 959 Chrześcijańscy apologeci II wieku ............................... 976 LITERATURA HETERODOKSYJNA I ŚW. IRENEUSZ Z LYONU (Ks. Wincenty Myszor) . 987 Ogólna charakterystyka literatury heterodoksyjnej .................... 987 Początki literatury gnostyków ................................... 989 Bazylides i jego szkoła ........................................ 990 Naaseńczycy ............................................... 991 Walentyn i walentynianie ...................................... 991 Pisma walentynian w tłumaczeniu koptyjskim (z biblioteki z Nag Hammadi) . 994 Inne pisma gnostyków w języku koptyjskim ........................ 997 Późne utwory gnostyckie w języku koptyjskim ...................... 1010 Literatura hermetyczna ........................................ 1011 Ireneusz z Lyonu ............................................ 1015 EUZEBIUSZ Z CEZAREI I HISTORIOGRAFIA CHRZEŚCIJAŃSKA (Ks. Józef Naumowicz) ............................................................................................................... 1019 Euzebiusz z Cezarei Palestyńskiej ................................ 1019 Kontynuatorzy Euzebiusza i inni historycy ......................... 1023 POEZJA CHRZEŚCIJAŃSKA (Ks. Marek Starowieyski) ...................... 1027 Wieki II-III ................................................ 1027 Wiek IV i V ............................................... 1029 Wiek VI .................................................. 1031 SZKOŁA ANTIOCHEŃSKA (Ks. Stanisław Longosz) ....................... 1039 Diodor z Tarsu ............................................. 1041 Jan Chryzostom ............................................. 1044 Teodor z Mopsuestii ......................................... 1056 Teodoret z Cyru ............................................. 1061 SPIS TREŚCI 1159 ŚRODOWISKO ALEKSANDRYJSKIE I PISARZE III WIEKU (Ks. Józef Naumowicz) .... 1079 Klemens Aleksandryjski ....................................... 1079 Orygenes ................................................. 1082 Wpływ Orygenesa i spory orygenesowskie ......................... 1084 Inni pisarze III wieku ......................................... 1086 ARIUSZ, ATANAZY I INNI PISARZE IV WIEKU (Ks. Józef Naumowicz) .......... 1091 Ariusz .................................................... 1091 Atanazy Aleksandryjski ....................................... 1092 Inni autorzy ................................................ 1094 OJCOWIE KAPADOCCY (Ks. Józef Naumowicz) .......................... 1101 Bazyli Wielki .............................................. 1101 Grzegorz z Nazjanzu ......................................... 1104 Grzegorz z Nyssy ........................................... 1107 Inni autorzy ................................................ 1110 LITERATURA MONASTYCZNA (Ks. Marek Starowieyski) ................... 1115 Monastyczna hagiografia budująca ............................... 1116 Apoftegmaty Ojców Pustyni .................................... 1119 List monastyczny ............................................ 1120 Pisma monastyczne Ojców kapadockich i Jana Chryzostoma ............ 1120 Traktaty ascetyczne dotyczące życia monastycznego .................. 1122 LITERATURA CHRZEŚCIJAŃSKA ZA JUSTYNIANA (Ks. Józef Naumowicz) ........ 1127 Piśmiennictwo teologiczne i filozoficzne ........................... 1127 Florilegia, kateny ............................................ 1130 Poezja liturgiczna i homiletyka .................................. 1132 Literatura ascetyczna i hagiografia ............................... 1133 NOTY O AUTORACH ............................................. 1137 INDEKS AUTORÓW STAROŻYTNYCH .................................. 1139