Kolor i kultura

KOLOR to podstawowy element sztuki i życia, jednak tak różnorodny, że broni się na ogół przed całościowym ujęciem. Czy jest to przede wszystkim bodziec wizualny, pozbawiona namacalności funkcja światła, czy też materialna substancja, którą można kształtować i układać? Co nam komunikuje język koloru? Gdzie zaczyna się jeden kolor, a kończy drugi? Wszystkie możliwe aspekty tego tematu rozważa John Gage w swojej nowatorskiej analizie koloru w kulturze Zachodu od czasów starożytnej Grecji do końca XX wieku. Opisuje pierwsze teorie koloru sformułowane przez filozofów od Demokryta do Arystotelesa, kontynuowane potem przez starożytnych Rzymian oraz ich renesansowych następców i kolejne próby systematycznej organizacji koloru lub obdarzania go mocą symboliczną. Odsłania przed nami znaczenie religijne koloru i jego rolę w heraldyce. Przygląda się Newtonowskiej analizie spektralnej, którą w XIX wieku podjęli artyści, na przykład Seurat; śledzi oddziaływanie teorii koloru Goethego, rozważa też niezwykłe teorie i praktyki prowadzące do zespolenia koloru i muzyki czy przekształcenia koloru w autonomiczny język abstrakcyjny. Wiek XX nazywano często okresem ostatecznego uniezależnienia się koloru. W książce mamy pierwszą próbę analizy, co takie roszczenie oznacza; mamy też propozycję odpowiedzi na wiele odwiecznych pytań na temat roli koloru w sztuce i myśli Zachodu. Książka zainteresuje artystów, historyków sztuki i kultury, psychologów, lingwistów i wszystkich innych zafascynowanych tym nieuniknionym i niezwykle sugestywnym elementem naszych wrażeń zmysłowych. 223 ilustracje, w tym 120 kolorowych JOHN GAGE - autorytet w dziedzinie historii koloru i znawca malarstwa J.M.W. Turnera. Wykładał w Yale Center for British Art i na Uniwersytecie w Cambridge, gdzie w latach 1993-96 kierował wydziałem historii sztuki. Członek Akademii Brytyjskiej. „Książka pełna niezwykłych rozważań w szerokim zakresie tematów greckiej teorii koloru, mozaiki, witraży, heraldyki, tęczy, disegno kontra colore w malarstwie weneckim, słownictwa kolorystycznego, optyki Newtonowskiej, teorii koloru Goethego, chemii pigmentów, prób skorelowania koloru z dźwiękiem, roli koloru w malarstwie abstrakcyjnym i wielu, wielu innych. Erudycja Gage’a jest zdu-miewająca. Wydaje się, że przeczytał absolutnie wszystko: nie tylko na temat koloru, ale i to co wiąże się z kolorem na przykład w średnio-wiecznej łacińskiej i bizantyjskiej teologii lub u Dantego, czy gdzie-kolwiek indziej (...). Rzadko zdarzało mi się tyle z książki nauczyć. (...) Wydaje mi się, że oddziaływanie książki już się rozpoczęło: słyszałem, że rozprawiają o niej z wielkim ożywieniem artyści w No-wym Jorku. Lektura obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych malarstwem”. ARTHUR DANTO, „The London Review of Books”, 1994. „Pełna niecodziennych informacji, których zebranie – nietrudno w to uwierzyć – pochłonęło trzydzieści lat, książka kusi, by ją przejrzeć. (...) Wiele rozdziałów pozostanie zapewne przez lata standardowym ujęciem podejmowanych przez nie tematów (...). Winniśmy Gage’owi wdzięczność za uwagę, z jaką prześledził wpływ heretyckiej doktryny kolorystycznej Goethego, a szczególnie za sposób potraktowania teorii i praktyki XIX wieku, od Delacroix do Seurata, nie wspominając już o próbie rozwikłania złożonego wpływu diagramów koloru – Wilhel-ma Ostwalda – na malarzy XX wieku w Europie i Stanach Zjedno-czonych”. SIR ERNST GOMBRICH, „The Burlington Magazine”, 1994 „Umysł akademicki rzadko bywa równie przystępny”. NICHOLAS BOYLE, „The Times” „Gage posiada rzadką zdolność mówienia o teorii koloru w sposób interesujący”. TIM HILTON, „The Independent on Sunday” „Książka o niezwykłej erudycji i urodzie (...) przejrzyście napisana, wspaniale wydana”. NOEL MALCOLM, „Sunday Telegraph”