Klęska Ateńczyków

Obszerna księga XIII Biblioteki Historycznej obejmuje zaledwie jedenaście lat (415-404 przed Chr.), ale jest to okres niezwykle ważny, obfity w wydarzenia, które ostatecznie doprowadziły do klęski Aten. Stąd też tytuł, nadany tej księdze: Klęska Ateńczyków (De clade Atheniensium). Jej znamiona to przede wszystkim wielka wyprawa na Sycylię (415-413), największa operacja Aten w okresie wojny peloponeskiej, zakończona katastrofą, układ persko-spartański (411), dzięki któremu Spartanie zagwarantowali sobie pomoc finansową i dyplomatyczną Wielkiego Króla i w ostateczności zwycięstwo, postępujący demontaż Związku Morskiego, co stawiało Ateny coraz bardziej na pozycji przegrywającego, przewrót polityczny w Atenach (chwilowe dojście do władzy oligarchii, Rada Czterystu), wreszcie klęska pod Ajgospotamoj (405), która przesądziła o wyniku wojny. Na Sycylii natomiast nastąpił powrót tyranii w Syrakuzach (Dionizjusz I), co umożliwiła zarówno ateńska wyprawa na wyspę, jak i inwazja wojsk kartagińskich, notabene najpełniej zrelacjonowana przez Diodora. To wtedy bezpowrotnie zniszczone zostało jedno z najwspanialszych miast greckich, Akragas (Agrigentum). Przy tej okazji Diodor przekazał nam jedyny w swoim rodzaju opis świątyni Zeusa, zburzonej przez Kartagińczyków. W roku 404 Ateny skapitulowały. Przy pisaniu tej księgi Diodor wykorzystał, jeśli chodzi o Grecję i basen Morza Egejskiego, przede wszystkim przekaz Efora, dla wydarzeń na Sycylii natomiast innego historyka –Timajosa. Przekładu księgi XIII dokonał prof. Romuald Turasiewicz, na krótko przed śmiercią (2005).

Fontes Historiae Antiquae XLIII