Kapitan Czart, przygody Cyrana de Bergerac

Nie jest to biografia, ale powieść przygodowa. O autorze natomiast można powiedzieć tyle, że żył w XIX wieku, że był autorem librett operowych, romansów i wspomnień. Patrząc krytycznie-literacko, nie ma w niej niczego nowatorskiego, to typowy przykład powieści dumasowskiej: pełnej intryg, zamiany ról, tajemnic do odkrycia, sprawiedliwości do wymierzenia, życia ludzi na tle wielkiej machiny państwowej. Nie jest tak okazała rozmiarami jak 'Muszkieterowie', ale i tu pojawia się państwo francuskie, tutaj w osobie burmistrza, który ma moc wtrącić do więzienia i z niego wyciągnąć.
Intryga powieści opiera się na zamianie ról i miłości dwóch kobiet do jednego mężczyzny. Hierarchia społeczna w powieści, toczącej się w XVII wieku, jest ściśle zachowana: szlachta może mieć do czynienia ze szlachtą, a Cyganie - z niższymi klasami społecznymi. Szlachetność charakteru jest cechą szlachecką, ale w wydaniu męskim, bo kobiety, nawet te z 'ludu', są obdarzone większą siłą serca.... Chodzi o to w powieści, żeby dobro zostało wynagrodzone, miłość żeby zwyciężyła, a zło i podłość poniosły karę. Rola Cyrana w tej akcji jest pomocnicza. Pomaga on dobrym w walce o dobro. Bez jego sprytu i znajomości oraz pieniędzy, nie byłoby to możliwe.
Tak jak powiedziałam na początku, w książce nie ma nic odkrywczego literacko, ale jest to i tak świetna powieść do czytania, bardzo wciągająca. W przeciwieństwie do współczesnych powieści, motorem akcji nie są trupy, skandale czy erotyka, ale pragnienie...