Józef Weyssenhoff (1860-1932) i Leon Wyczółkowski (1852-1936), pisarz o ustalonej w historii literatury randze oraz wybitny malarz i grafik, artyści, których pewne elementy biografii kojarzą się okolicznościami życia, indywidualnymi preferencjami oraz sposobem przeżywania i pojmowania polskości. Ich twórczości poświęcona została niniejsza książka, będąca edytorskim efektem XXVII Konferencji Podlaskiej.