Iwan Groźny

"Amerykański historyk Richard Hellie zaproponował przydatną linię podziału między tymi naukowcami, którzy próbują dokonać "racjonalnego" wytłumaczenia przedsięwzięć politycznych i działań Iwana, a tymi, którzy proponują uznać zachowanie cara za irracjonalne i patologiczne. Interpretacja, którą prezentujemy w tej pracy, mieści się w kategorii "racjonalnych", ale być może warto, dla lepszego zrozumienia, poświęcić nieco czasu na zbadanie założenia "nieracjonalności".

Właśnie próba "racjonalnego" podejścia do tematu Iwana Groźnego jest dużą zaletą tego opracowania. Bez zbytniego dramatyzowania autorzy podeszli do budzącego nawet do tej pory kontrowersje panowania pierwszego cara, które do najbardziej spokojnych nie należało. Poza tym dużym plusem tej książki jest rozdział pt. "Dziedzictwo Iwana", który przybliża historię Rusi przed panowaniem Groźnego, co na pewno ułatwi zrozumienie tym, którzy za to opracowanie zabrali się z marszu, bez jej przypomnienia, oraz podsumowanie i końcowe wnioski. Ryciny i drzewa genealogiczne umieszczone w odpowiednich miejscach również pomagają.

"Psychologia i psychoanaliza nie są naukami ścisłymi i retrospektywne stosowanie dziewiętnastowiecznych teorii do postaci z szesnastego wieku w oparciu o nieco problematyczne materiały źródłowe niesie ze sobą liczne niebezpieczeństwa. Niektóre z psychiatrycznych interpretacji są nader osobliwe: P.I. Kowalewski przypisuje niestabilność psychologiczną Iwana różnicy wieku pomiędzy rodzicami, ...