Historia Longobardów

Paweł Diakon pochodził z ludu Longobardów.
Prawdopodobnie miejscem urodzenia była jego posiadłość rodowa niedaleko Cividale del Friuli. Wstąpił do klasztoru benedyktyńskiego na Monte Casino. Motywy tej decyzji nie są znane. Być może powodował nim polityczny upadek ludzi z jego otoczenia, bądź nakaz zwycięzcy nad Dezyderiuszem Karola Wielkiego, który w ten sposób pozbywał się niepewnych podwładnych. Już będąc zakonnikiem, dowiedział się o utracie posiadłości przez swoją rodzinę na skutek nieudanego powstania Longobardów pod wodzą Hrodgauda przeciwko Frankom, w którym wziął udział starszy brat Dawła Diakona.
W 786 roku Paweł Diakon wraz z dworem Karola Wielkiego odbył podróż po Europie: klasztory Metz, Corbie, Rzym, Monte Cassino. Samodzielnie kontynuował wyprawę na dwór księcia Benewentu Arechisa. Benewent był enklawą Longobardów, która za cenę haraczu pozostało niewchłonięte przez państwo Franków, a na dworze jego władcy znajdowali schronienie uchodźcy z północnej Italii. Dzięki staraniom Pawła Diakona napięte wówczas stosunki polityczne pomiędzy Karolem Wielkim a Arechisem uległy ociepleniu.
Paweł Diakon zmarł w Monte Cassino 13 kwietnia prawdopodobnie przez 800 rokiem, gdyż w swoich dziełach przy imieniu Karola Wielkiego podawał tytuł rex (Karol Wielki został koronowany na cesarza w 800 roku). Był jednym z głównych przedstawicieli tzw. odrodzenia karolińskiego.