Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w Polsce

Akcesja Polski do Unii Europejskiej wymagała wprowadzenia wielu zmian w systemie gromadzenia i wydatkowania środków publicznych. Zmiany te wymuszają nie tylko wymogi stawiane przez unijne prawodawstwo ale już wcześniej zapoczątkowane w Polsce reformy związane ze stylem sprawowania władzy w zdecentralizowanym systemie państwa wynikającym z zasady sybsydiarności. Realizując przydzielone zadania samorząd terytorialny spełnia aktywną rolę w kształtowaniu warunków społecznych i gospodarczych dla swoich mieszkańców. Korzystając z przyznanej mu samodzielności wykorzystuje własne źródła finansowania, które jednak nie są wystarczające dla zaspokojenia wszystkich potrzeb. Polski samorząd terytorialny, podobnie jak cały sektor finansów publicznych, wykazuje zadłużenie. Pomimo, że wartość jego nie wzrasta lawinowo i utrzymuje się na poziomie dalekim od ustawowych granic, to potrzeba zapewnienia środków na finansowanie bieżącej działalności oraz spłatę zaciągniętych zobowiązań ogranicza wydatki na inwestycje. Maleje przez to dynamika infrastruktury komunalnej. Inwestycje spełniają ważną rolę w strategiach lokalnego i regionalnego rozwoju, są one bowiem koniecznością i elementarnym warunkiem reprodukcji zasobów. Inwestowaniu w gospodarce zawsze towarzyszą określone bariery ograniczoności. Cechuje je jednak możliwość wyboru reguł postępowania, co pozwala na stosowanie różnych form realizacyjnych, w tym także wynikających z narzędzi polityki finansowej. Organy samorządu, korzystając z przyznanych uprawnień, zmuszone są do poszukiwania nowych różnorodnych rozwiązań zmierzających do poprawy płynności finansowej podległych im jednostek oraz zmiany systemu finansowania lokalnego i regionalnego rozwoju. W tym celu powinny one ze zwiększoną efektywnością stosować odpowiednio dobrane, znane nauce, metody finansowania i wdrażać w życie szeroko pojęte zasady gospodarności. Dr Lech Jędrzejewski jest adiunktem w Katedrze Finansów Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej oraz w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku.