Franz Kafka. Opowieść biograficzna

Książka to dość niezwykła, rzadka w historii literatury i krytyki literackiej ze względu na splot szeregu okoliczności. "Franz Kafka" to pierwsza chronologicznie biografia - i nie tylko biografia - jednej z najwybitniejszych osobowości twórczych dwudziestego wieku, opublikowana w 1937 r., a więc w okresie, kiedy nazwisko Kafki znane było jedynie szczupłemu gronu przyjaciół i wielbicieli. Ciężar gatunkowy książki określa również osobowość biografa, Maksa Broda, długoletniego przyjaciela, powiernika i wydawcy dzieł Kafki. On to właśnie - wbrew woli pisarza, który uczynił go wykonawcą swojego testamentu literackiego - ocalił jego prozę od zniszczenia i udostępnił ją światu, z całym oddaniem gromadząc, porządkując, redagując i komentując jego utwory.

Od chwili opublikowania książki ukazało się wiele dokumentów, które zrelatywizowały jej wartość źródłową. Zdawał sobie z tego sprawę sam autor, dopisując w 1954 r. rozdział ósmy: "Uzupełnienia. Nowe przyczynki do portretu Kafki". Z czasem pojawiły się dalsze dokumenty oraz gruntowne studia źródłowe, w których zebrano ogrom wiedzy historycznej i biograficznej o autorze "Procesu". Nie pomniejsza to jednak wagi tej pierwszej biografii Kafki. Świeżość spojrzenia naocznego świadka stanowi o jej walorach, z którymi trudno konkurować uczonym rozprawom i dokumentacjom. Jest ona dokumentem czasu, a zarazem tekstem klasycznym, mającym już długą historię własnej recepcji, nierzadko polemicznej.