Fajanse prószkowskie. Kolekcja ze zbiorów Muzeum w Gliwicach

Muzeum w Gliwicach posiada w swoich zbiorach liczącą ponad dwieście sztuk kolekcję sygnowanych, fajansowych wyrobów z Prószkowa. Zbiór ten był tworzony niemal od początków działalności powstałego w 1905 r. Oberschlesisches Museum in Gleiwitz. Wiele z tych obiektów stanowi cenne unikaty, jak np. środek stołu z wazą-drzewkiem o bogatej fakturze,czy kamionka delikatna, będąca świetnym naśladownictwem angielskich wedgwoodów (np. czajniki z motywem kobiety w antycznych szatach na pokrywce, tzw. „wdowy”). Kolekcja ta prezentuje różne rodzaje tworzywa (fajans właściwy, delikatny, kamionka delikatna), kombinacje tych tworzyw ze szkliwami kryjącymi cynowo-ołowiowymi oraz przejrzystymi szkliwami ołowiowymi, przykłady zdobień farbami muflowymi, wysokiego ognia oraz malowania farbami srebrnymi. Najstarsze zabytki z gliwickich zbiorów, z czasów Leopolda Prószkowskiego (1764-1769), są sygnowane malowaną podszkliwnie, manganową farbą, literą „P”, pochyłą, z jedną, dwiema lub trzema kropkami. Przy głównym znaku pojawiają się brunatne litery naszkliwne, być może są to sygnatury malarzy.(…) Wyroby z późniejszych lat, sygnowane malowanymi literami „DP” (1769-1783) oraz prostą, czasami podkreśloną, malowaną literą „P” (od 1784 r. do zamknięcia wytwórni), wykonane są z fajansu zwykłego, pokryte szkliwem cynowo-ołowiowym i przeważnie barwnie malowane farbami muflowymi (niskich temperatur). W ten sam sposób sygnowane są również wyroby z wapiennej masy fajansowej o kremowopiaskowej barwie (kolor masy jest widoczny w miejscach ubytków szkliwa), o cieńszych ściankach, bardziej ostrych krawędziach i reliefach, pokryte także szkliwem cynowo-ołowiowym, białym lub koloru słomkowego (zwane „en paille”) zdobione farbami wysokich temperatur lub monochromatycznie farbami niskiego wypału… Publikacja została wzbogacona o informacje na temat historii manufaktury w Prószkowie, z uwzględnieniem kolejnych właścicieli oraz najbardziej zasłużonych artystów i pracowników. Ponadto zamieszczono spektroskopową analizę chemiczną masy i glazury wybranych z kolekcji muzealnej obiektów ceramicznych.