Dzieje te – jak wiemy – już od polowy wieku XV wypełnia całkowicie walka Litwy (obok której następnie staje Polska) z Moskwą. Gdy sprawy tatarskie, związane dla nas ściśle z tureckimi, wchodzą w zakres innej zupełnie dziedziny polskich stosunków granicznych – pojęcie naszej granicy wschodniej pokrywa się już bez zastrzeżeń z pojęciem granicy moskiewskiej. Tak było w epoce jagiellońskiej; tak samo niniejsza część pracy, ograniczająca się do krótkiej chwili: piętnastolecia 1572-1586, obrazuje jeden z momentów wielowiekowej walki dwóch sąsiedzkich potęg.