Dziennik wojenny 1915

Pisany po rosyjsku dziennik An-skiego został wykorzystany jako notatki do wydanych w 1920 roku w języku jidysz słynnych wspomnień, Churbn Galicje [Zagłada Galicji], lecz nigdy nie ukazał się drukiem w swojej oryginalnej formie. Dziennik pisany był przez cały okres pierwszej wojny światowej, jednak zachowały się z niego jedynie zapiski z czterech miesięcy, od 1 stycznia do 10 października 1915 roku, liczące nieco ponad 130 stron. Te fragmenty dziennika obejmują opis pracy An-skiego w Żydowskim Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Petersburgu, lecz przede wszystkim pracy w terenie, gdy niósł pomoc ofiarom wojny w Galicji i na ziemiach centralnej Polski. Jego zapiski stanowią unikatową relację z okupowanej wówczas przez wojska rosyjskie prowincji, z linii i zaplecza frontu, z pociągów, szpitali, miast i miasteczek. Jest ważnym źródłem dotyczącym brutalnego postępowania wojsk carskich wobec ludności Galicji, relacji polsko-żydowskich, wreszcie dramatycznych, wojennych przeobrażeń świata wschodnioeuropejskich Żydów – opisywanych wielokrotnie w literaturze naukowej jako zmierzch tradycyjnych form religii żydowskiej (na rzecz sekularyzacji bądź nowoczesnej ortodoksji). Rosyjski manuskrypt dziennika An-skiego został przetłumaczony na język angielski i wydany w 2016 roku, lecz nigdy nie ukazał się w oryginale.

Opracowanie krytyczne i Wstęp: Artur Markowski

Wydanie 1 - Wyd. PWN