Wydawnictwo Poznańskie podjęło inicjatywę historyków poznańskich, by w jednym tomie przedrukować dwie rozprawy doktorskie ludzi bardzo sobie bliskich, będących wybitnymi znawcami przedmiotu. Rozprawa Henryka Łowmiańskiego (1898 - 1984) była pierwszym doktoratem z dziedziny historii przeprowadzonym na reaktywowanym Uniwersytecie w Wilnie. Praca Marii z Plackowskich Łomiańskiej (1899 - 1961) stanowi kolejne ogniwo takich dokonań tej Uczelni. Umieszczenie ich w jednym tomie ma służyć uczczeniu pamięci tych dwojga uczonych i przypomnieć polską działalność Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie.