Do spółobywateli

Zygmunt Miłkowski - czołowa postać polskiej emigracji, pisarz oraz działacz polityczny, patriota, demokrata. W 1905 roku opublikował we Lwowie odezwę skierowaną do Polaków, postulującą metody i cele działania rodaków. Odezwa przedstawiała analizę ruchu rewolucyjnego oraz stosunek Autora do socjalizmu.

"Do pełnienia obowiązku tego powołują mnie wypadki natury polityczno-społecznej, których z początkiem roku b. teatrem stała się dzielnica Ojczyzny naszej, znajdująca się pod panowaniem rosyjskiem — mówiąc wyraźnie: pozostająca w niewoli carskiej." (s.1)

Zaznajomienie się choćby z tak krótkim utworem zasłużonego w dziejach Polski pisarza jest ciekawym doświadczeniem ze względu na język oraz klarowność w prezentowaniu stanowiska oraz celi ideologicznych jakie przyświecały wielu Polakom na przełomie wieków XIX/XX. W apelu kierowanym do społeczeństwa chcąc wywołać określone reakcje, dać zachętę do aktywności młodego pokolenia do czynów w słusznej sprawie, słowa muszą posiadać moc sprawczą.
Miłkowski był za tym, by nie wtrącać się w sprawy rosyjskie, by nie przejmować rosyjskiego socjalizmu, który ma negatywny wpływ na polską klasę robotniczą, jak i warstwę inteligencką, by darować sobie strajki, a budować polskie silne społeczeństwo.
Postulował o poprawę warunków klasy robotniczej, bo to w niej upatruje się odnowę i wzrost gospodarczy, to rękami tych ludzi można osiągnąć najwyższe cele.

"Zastrzeżenie drugie bezpośrednio się do Polski w momenci...