Czekoladowy tort z Hitlerem

Zastanawiałam się, czytając tę książkę, czy tak rzeczywiście mogłyby brzmieć zapiski Helgi Goebbels, gdyby je prowadziła. Czy ich ton byłby tak samo na przemian rzeczowy i przepełniony beznadziejnością, niewypowiedzianą świadomością własnego losu – czy może byłoby w nich więcej rozpaczliwego krzyku i prób zaczerpnięcia powietrza, nim ostatecznie nacierające fale przykryją wszystko i wszystkich.
Nie potrafię, oczywiście, odpowiedzieć na to pytanie. Fakt, że je sobie zadaję, nie oznacza też, że dziennik w swoim stylistycznym kształcie do mnie nie trafił. Przy najlepszym warsztacie pisarskim trudno wyobrazić sobie, czego doświadczała Helga w bunkrze. Można próbować, można dać Heldze i jej rodzeństwu drugie życie, odsłaniając przed czytelnikami kolejne jego karty jak w pasjansie. To, które brutalnie i okrutnie im przerwano, już nie będzie miało dalszego ciągu.
Autorka przeplata rozdziały. Zaczyna od wspomnień jeszcze przedwojennych, potem opisuje dany dzień w bunkrze – i dokłada kolejną porcję wspomnień. Wojna, dopóki Niemcy odnosili sukcesy na froncie, nie dotykała dzieci Goebbelsów aż tak bardzo. Prowadziły ustabilizowany tryb życia i przeżywały typowo dziecięce troski w jednej czy drugiej bogatej posiadłości rodziców. Helga wspomina to na przykład tak: „To był jeden z najlepszych okresów w czasie wojny, ponieważ większość czasu spędzaliśmy w jednym miejscu – w pałacu Lanke – i chodziliśmy do szkoły w Wandlitz”. Wiedziały, że trwa, ale przecież papa wraz z mamusią tłum...

Nie ukrywam zaciekawił mnie tytuł. Książka jest zapisem relacji córki 12-tniej Helgi Goebbels, jedna cześć dotyczy czasów przed wojną, mamy tutaj losy rodziny Goebbelsów, spotkania rodziny z innymi wodzami III Rzeszy, druga czasów już w bunkrze, krótko przed morderstwem dokonanym przez matkę na dzieciach i samobójstwem rodziców. Wszystko jest opisywane oczami dziecka, któremu nie do końca podoba się wujaszek Hitler, obserwuje otaczającą ją rzeczywistość. Te zapiski sprzed wojny są trochę naiwne, znikają sąsiedzi Żydzi, ona myśli, że wyjechali. Rzeczywistość w bunkrze niezbyt się Heldze podoba, obserwuje co się dzieje. Wydaje się, że tylko ona coś przeczuwa, a młodsze rodzeństwo pociesza. Codzienne czynności stają się niedostępne, a mimo to życie ma toczyć się dalej, tak jak to lubi wujaszek Adi i ciocia Eva.
Nie wiem jak ocenić książkę, dla mnie jest historią rodziny uwikłanej w nieludzką wojnę, a pokazującą zwykłe życie. Ukazuje jednak, że dzieci były świadkami tego co się wtedy działo, a miłość do rodziców nie powodowała, że oceniały to co oni robili.