Cykle i wskaźniki koniunktury

Książka jest poświęcona współczesnym cyklom koniunktury, sposobom ich mierzenia oraz rozpoznawania wczesnych sygnałów nadchodzącej recesji i ożywienia gospodarczego. Omawia procesy przyczynowo-skutkowe pojawiające się w poszczególnych fazach cyklu koniunkturalnego. Przedstawia zależności między cyklicznymi zmianami aktywności gospodarki a inflacją, rynkiem pracy i nastrojami konsumentów. Po raz pierwszy w polskiej literaturze omówiono teoretyczne i praktyczne przesłanki konstrukcji wskaźników wyprzedzających dla polskiej gospodarki, sposób doboru składowych, zakres oraz ich interpretację. Zaprezentowano także przebieg cykli koniunktury na świecie oraz w Polsce w latach 1990–2010. Książka powinna spotkać się z zainteresowaniem pracowników naukowych, studentów i doktorantów uczelni ekonomicznych, analityków gospodarczych i wszystkich tych, którzy interesują się cyklicznością rozwoju gospodarczego. Jest to w moim przekonaniu udana próba autorskiego spojrzenia na zagadnienie cykli i wahań koniunkturalnych. Autorka swobodnie porusza się w omawianej problematyce, wstępując w roli wytrawnego cicerone przybliżającego mniej zorientowanemu czytelnikowi przyczyny, mechanizmy i skutki występowania wahań cyklicznych we współczesnych gospodarkach. Należy dodać, że wiedza Autorki jest oparta nie tylko na erudycji i solidnych studiach literaturowych, lecz wynika również w znacznej mierze z własnych badań oraz doświadczeń praktycznych w prognozowaniu koniunktury gospodarczej. Z recenzji prof. Bogdana Mroza, Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa Fragment wstępu W książce staram się przybliżyć Czytelnikowi niektóre mechanizmy związane z wahaniami cyklicznymi. Koncentruję się na wahaniach ogólnej aktywności gospodarki, towarzyszących jej wahaniach cen, cykliczności na rynku pracy oraz cyklicznej zmianie ekonomicznej kondycji i nastrojów społeczeństwa. Omawiając wszystkie zagadnienia, starałam się ilustrować je danymi statystycznymi. Tam, gdzie tylko było to możliwe, dane dotyczą polskiej gospodarki. Pozwala to Czytelnikowi odnieść omawiane w książce zagadnienia i zależności do rzeczywistości, która jest mu najbardziej znana i bliska. Jednocześnie pozwala to uzmysłowić, że polska gospodarka jest w pełni dojrzałą gospodarką rynkową z wszystkimi charakterystycznymi dla niej relacjami i mechanizmami. W rozdziale 1 omawiam podstawowe zagadnienia cykliczności ogólnej aktywności gospodarczej. Przedstawiam współczesne spojrzenie na wahania cykliczne z rozróżnieniem na cykle klasyczne oraz cykle wzrostowe. Ustosunkowuję się do definicji recesji, zarówno jej wersji popularnej oraz tej, którą posługują się ekonomiści analizujący cykle koniunktury. Przytaczam przykłady schematycznego przebiegu różnych recesji, które swym kształtem nawiązują do liter alfabetu, począwszy od najbardziej pożądanego kształtu recesji przypominającego literę „V" skończywszy na najbardziej groźnym z punktu widzenia wzrostu gospodarczego przebiegu recesji nawiązującym do litery „L". Przedstawiam również cechy decydujące o globalności występowania cykli koniunktury oraz czynniki decydujące o ich lokalnym charakterze. Rozdział 2 poświęcam barometrom koniunktury, rejestrującym zmiany aktywności gospodarki. Omawiam barometry powstające na podstawie badań ankietowych, zwanych testami koniunktury. Przedstawiam podstawowe założenia tej metody, zakres jej zastosowania ora/ sposób konstrukcji różnych typów barometrów, sposób ich interpretacji i formy prezentacji wyników. W drugiej części rozdziału prezentuję również wielokomponentowe wskaźniki koniunktury równolegle, wyprzedzające i opóźnione. Przedstawiam autorskie kompozycje - wskaźnika równoległego koniunktury i wskaźnika wyprzedzającego koniunktury dla polskiej gospodarki, Omawiam ich właściwości, dobór składowych ora?, zasady interpretacji. Rozdział 3 poświęcam analizie cykli koniunkturalnych zarejestrowanych dla polskiej gospodarki w okresie od 1990 r. do 2010 r. W celu wyodrębnienia cykli posługuj? się metodę Bry-Boschan - jedną z pierwszych praktycznych i kompleksowych metod ekstrakcji cykli, stosowaną przez wiele ośrodków po dziś. Przedstawiam podstawowe założenia tej metody. Omawiając wyselekcjonowane cykle koniunktury dla polskiej gospodarki, więcej miejsca poświęcam analizie wybranych czynników i charakterystyk, które według mnie pozwoliły Polsce uniknąć recesji w latach 2007-2009. Rozdział 4 dotyczy relacji miedzy cyklicznością ogólnej aktywności gospodarczej a zmianami cen, czyli cyklicznością inflacji. Omawiam podstawowe fakty empiryczne (stylizedfacts), zarówno te, które znajdują swe odzwierciedlenie w teoriach ekonomicznych, jak i te, które stanowią jedynie obserwacje empiryczne. Identyfikuję te informacje i dane statystyczne, które mogą być przydatne w rozpoznawaniu wczesnych symptomów cyklicznych zmian inflacji. Omawiani najbardziej znane konstrukcje wskaźników prognozujących inflację oraz przedstawiam własną konstrukcję wskaźnika przyszłej inflacji dla polskiej gospodarki. Rozdział 5 poświęciłam zagadnieniom cyklicznych zmian na rynku pracy. Przedstawiam zależności między zmianami ogólnej aktywności gospodarczej a zmianami na rynku pracy, wskazuję na zaburzenia powodujące deformację i opóźnienia zmiennych opisujących rynek pracy w stosunku do cyklu koniunktury. Wskazuję na te zmienne, które mogą spełniać funkcje wskaźników wyprzedzających. Omawiam najbardziej znane w świecie konstrukcje wskaźników zorientowanych na prognozowanie zmian w zatrudnieniu lub bezrobociu. Prezentuję swoją konstrukcję tego typu wskaźnika dla polskiej gospodarki. Rozdział 6 poświęcam cykliczności nastrojów konsumentów. Omawiam podstawową metodę badania i konstrukcji wskaźników mierzących te nastroje. Przedstawiam niektóre wnioski płynące zarówno z teorii ekonomicznych, jak i pozostałych nauk społecznych, takich jak psychologia i socjologia, które wskazują na źródła zmian ocen konsumentów i czynniki determinujące te zmiany. Czynnikami ekonomicznymi mającymi decydujący wpływ na kształtowanie opinii konsumentów są: dochody, inflacja ora?, zatrudnienie. Istotny dla kształtowania opinii konsumentów jest również sposób postrzegania przez człowieka tych kategorii ekonomicznych. Przedstawiam wyniki badań, z których wynika, że na kształtowanie opinii konsumentów większy wpływ wywierają zmiany wybranych kategorii ekonomicznych niż ich poziomy, ludzie nie dostrzegają zmian krótkookresowych i w zróżnicowany sposób odbierają pozytywne i negatywne bodźce o tej samej wartości. Wnioski z badań prowadzą mnie do konstrukcji wskaźników dobrobytu opartych na danych ilościowych statystyki oficjalnej. Przedstawiam konstrukcję takich wskaźników dla Polski, USA oraz Niemiec. Omawiam podstawowe ich cechy oraz wskazuję kierunki dalszych badań.