Bolesław V Wstydliwy. Książę krakowski i sandomierski 1226-1279. Długie panowanie w trudnych czasach

Wykaz skrótów...................................................................................................9
Wstęp................................................................................................................13
Stan badań........................................................................................................14
Źródła...............................................................................................................18
Układ pracy..................................................................................................... 20
Rozdział I Bolesław Wstydliwy i jego rodzina .................................................................23
1. Najbliżsi krewni władcy...............................................................................23
2. Książę Bolesław i jego przydomek..............................................................32
Rozdział II Dziedzictwo po ojcu (1226–1239)................................................................... 41
1. Sytuacja wewnętrzna księstwa krakowsko-sandomierskiego w końcu panowania Leszka Białego.......................................................................... 41
2. Zamach w Gąsawie i jego skutki ................................................................43
3. Początki działalności politycznej księżnej Grzymisławy oraz pierwsze walki o tron krakowski................................................................................52
4. Układ w Cieni i adopcja Bolesława przez Władysława Laskonogiego......59
5. Regencja Grzymisławy w księstwie sandomierskim i rządy Henryka Brodatego w Krakowie ...............................................................................64
5.1. Utrata i odzyskanie władzy nad Sandomierzem przez Grzymisławę i jej syna ........................................................................64
5.2. Sieciechowska niewola........................................................................89
5.3. Walka Henryka Brodatego z Konradem Mazowieckim o panowanie w Krakowie.................................................................... 91
5.4. Siedziby Grzymisławy i Bolesława Wstydliwego oraz otoczenie książęce w czasach regencji ................................................................98
5.5. Wzrost roli możnych w okresie regencji...........................................115
6. Panowanie Henryka Pobożnego w Krakowie i jego rządy opiekuńcze nad księstwem sandomierskim ..................................................................119
7. Wprowadzenie Bolesława na tron w Sandomierzu i początek samodzielnych rządów............................................................................... 121
Rozdział III Z Sandomierza przez Węgry do Krakowa (1239–1243)................................ 131
1. Pierwszy najazd Mongołów i losy Bolesława Wstydliwego oraz jego najbliższego otoczenia................................................................................ 131
2. Gorze nam się stało! Skutki najazdu mongolskiego..................................143
3. Walka o Kraków między Konradem Mazowieckim a Bolesławem Rogatką.......................................................................................................147
4. Konrad Mazowiecki władcą Krakowa.......................................................155
5. Powrót Bolesława Wstydliwego do kraju i bitwa pod Suchodołem..........157
Rozdział IV Długi okres względnej stabilizacji (1243–1273) ...........................................162
1. Ponowna wojna z Konradem Mazowieckim..............................................162
2. Walka Bolesława Wstydliwego z Kazimierzem Konradowicem...............169
3. Drugi najazd mongolski i jego skutki ........................................................174
4. Sprawa następstwa tronu............................................................................186
5. Rekonstrukcja elity władzy — na drodze do zamachu stanu.................... 200
Rozdział V Polityczna burza nad Krakowem ...................................................................204
1. Geneza powołania księcia opolskiego Władysława na tron w Krakowie w 1273 r. i przebieg buntu ..........................................................................204
2. Skutki rebelii.............................................................................................. 221
2.1. Nowa elita władzy i sytuacja po buncie ............................................ 221
2.2. Zmiany terytorialne i konsekwencje międzynarodowe buntu...........229
Rozdział VI Polityka zagraniczna księcia krakowsko‑sandomierskiego ........................... 231
1. Między Węgrami a Czechami — udział księcia w wojnie o spadek po Babenbergach ........................................................................................ 231
2. Relacje Bolesława z innymi Piastami w latach 1243–1279.......................259
3. Między Rzymem a Krakowem — związki władcy ze Stolicą Apostolską ..................................................................................................268
4. Stosunki Bolesława Wstydliwego z książętami ruskimi............................273
5. Na wojnie z poganami: jaćwiesko-litewska polityka monarchy................284
6. Księstwo krakowsko-sandomierskie w czasach Bolesława V, jego miejsce na mapie Polski i Europy........................................................................... 301
Rozdział VII Władca, gospodarz, fundator..........................................................................308
1. Tytulatura i pieczęcie..................................................................................308
2. Polityka wewnętrzna Bolesława Wstydliwego ..........................................314
2.1. Dwór pary książęcej ..........................................................................314
2.1.1. Siedziby Bolesława i Kingi oraz kultura dworska ..................314
2.1.2. Urzędy dworskie, ich struktura i obsada .................................322
2.2. Administracja i urzędy ziemskie .......................................................348
2.3. Otoczenie książęce w czasach krakowskich rządów Bolesława Wstydliwego ...................................................................................... 421
2.4. Sposób sprawowania władzy, rola wiecu i consilium baronum........426
2.5. Polityka gospodarcza.........................................................................442
2.5.1. Lokacje ....................................................................................442
2.5.2. Polityka pieniężna władcy, dochody i wydatki .......................464
2.5.3. Sal durum in Bochnia est repertum — rola księcia w eksploatacji i tworzeniu infrastruktury nowo odkrytych pokładów soli kamiennej ........................................................488
3. Książę i Kościół ........................................................................................ 500
3.1. Princeps fundator..................................................500
3.2. Kanonizacja biskupa Stanisława ze Szczepanowa i udział księcia w procesie......................................................................................... 560
3.3. Książę a biskupi krakowscy ..............................................................565
4. Panowanie Bolesława V Wstydliwego a idee odnowienia Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIII wieku ...................................................572
Rozdział VIII Spadek bez dobrodziejstwa inwentarza .........................................................577
1. Śmierć księcia i jego pośmiertne losy ........................................................577
2. Walka Leszka Czarnego z księżną Kingą o dominium sądeckie ...............583
3. Postać i rządy Bolesława V w źródłach i historiografii .............................593
Zakończenie ...................................................................................................599
Aneksy............................................................................................................607
Bolesław V the Chaste, the Duke of Krakow and Sandomierz 1226–1279. Long Reign in Difficult Times....................................................................... 641
БОЛЕСЛАВ V, СТЫДЛИВЫЙ, КНЯЗЬ КРАКОВСКИЙ И САНДОМИРСКИЙ 1226–1279. ДОЛГОЕ ПРАВЛЕНИЕ В ТРУДНЫЕ ВРЕМЕНА .............................................................................645
Indeks osób ....................................................................................................649
Bibliografia ....................................................................................................679