Tom jest rezultatem współpracy Instytutu Pamięci Narodowej z Centrum Badania Eksterminacji i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy (Lietuvos Gyventoju Genocido ir Rezistencijos Tyrimo Centras) i zawiera materiały z drugiej już wspólnej konferencji, która odbyła się w listopadzie 2003 r.. Konferencja ta była poświęcona sprzeciwowi wobec społeczeństwa wobec systemu komunistycznego w Polsce i na Litwie oraz aparatowi represji w latach 1944-1956. Opublikowane referaty wskazują na liczne podobieństwa form oporu, ale ukazują także odmienne korzenie opozycji antykomunistycznej oraz różnice w systemie represji na obu terenach.