Cytaty Shūsaku Endō

“Gdy ktoś choć raz jeden przejdzie przez nasze życie, pozostawia w nim ślad, którego nie można zatrzeć.”

“Kto ma nas karać? Świat, społeczeństwo? Jeśli karać nas będzie tylko świat, nic nie zmieni. – Toda znów demonstracyjnie ziewną. – I ja, i ty dlatego tylko braliśmy udział w tej sekcji, że w obecnych czasach znaleźliśmy się na tym właśnie Wydziale Medycznym. Ci, którzy będą nas karać, nie będą wiedzieli, jakby postąpili, gdyby ich postawiono w naszej sytuacji.”

“Nic nie mieć, nie przeżywać żadnych nadzwyczajnych zdarzeń, żyć przeciętnie, to największe szczęście człowieka.”

“Bo wszystko, do czego dążymy, wszystko, czego się czepiamy, jest złudą i snem.”

“Człowiek nie może wchodzić w życie drugiego człowieka, nie pozostawiając w nim śladu.”

“Nie wiedziałem, że w naszym życiu żaden nasz uczynek nie ginie tak jak lód topniejący w słońcu. Nie wiedziałem, że chociaż oddalamy się od drugiego człowieka i wydaje się, żeśmy o nim całkiem o nim zapomnieli, nasz uczynek nie ginie, a pozostaje ślad , głęboko na samym dnie serca.”

“Chcę was o coś zapytać. Czy wy też, podobnie jak ja – gdyby was trochę obedrzeć ze skóry – jesteście nieczuli na śmierć i cierpienie innych? Czy jeśli uczyniliście coś mniej lub bardziej złego, żyjecie aż do dziś bez wielkich wyrzutów sumienia, bez wstydu, bo nie spotkała was kara? A czy pewnego dnia zdarzyło się wam, że poczuliście się dziwnie?”

“Wyrzuty sumienia to dla mnie, jak pisałem już poprzednio, strach przed wzrokiem innych i przed karą ze strony opinii publicznej.”

“To nic wielkiego zabić pacjenta. W świecie lekarzy takie rzeczy dzieją się od dawna! A poza tym całe miasto umiera w huku bomb i nikogo już nie zdziwi nawet największa ludzi zabitych.”

“Grzechem nie jest, jak się powszechnie uważa, kłamstwo czy kradzież. Grzechem jest, kiedy człowiek, ledwie przejdzie przez życie człowieka, już zapomina o śladach, które tam zostawił.”

“Gdyby nie było Boga, człowiek nie zniósłby tego jednostajnego szumu morza i jego złowrogiej obojętności.”