Novalis, właściwie Georg Philipp Friedrich Freiherr von Hardenberg – niemiecki poeta i prozaik, jeden z najważniejszych przedstawicieli okresu wczesnego romantyzmu, uważany czasem za jednego z twórców tego kierunku.
Pochodził z głęboko religijnej protestanckiej rodziny; jego ojciec był dyrektorem saliny. W wieku 10 lat został oddany do szkoły religijnej, z której szybko odszedł, nie mogąc dostosować się do panujących tam rygorów. Jeszcze przed studiami zetknął się, głównie za sprawą swojego wuja, z kulturą francuską i ideami racjonalizmu. W latach 1790–1791 studiował prawo na uniwersytecie w Jenie (gdzie poznał Schillera). Studia ukończył z wynikiem celującym w Wittenberdze w 1793. W tym samym czasie studiował także w Lipsku. Oprócz prawa studiował filozofię i nauki przyrodnicze (Naturwissenschaft). Po studiach rozpoczął pracę zawodową jako urzędnik w kopalni i warzelni soli w Weißenfels, dokąd wcześniej przeniósł się jego ojciec. Pracował tam z przerwą na kolejne studia aż do pogorszenia stanu zdrowia w 1800. W marcu 1795 zaręczył się bez wiedzy rodziców z miłością swojego życia – trzynastoletnią Sophie von Kühn, która zmarła w marcu 1797. Pod koniec 1797 rozpoczął studia z mineralogii w akademii górniczej Freiberger Bergakademie. Również drugie zaręczyny w 1798 z Julie von Charpentier nie doprowadziły do małżeństwa. Zmarł na gruźlicę.