Józef Zelkowicz (heb. זלקוביץ יוסף, zm. we wrześniu 1944 w Auschwitz-Birkenau) – publicysta i archiwista getta łódzkiego.
Zelkowicz urodził się w zamożnej rodzinie chasydzkiej. W dzieciństwie uczęszczał do jesziw w Koźminku i w Błaszkach. W wieku 18 lat otrzymał tytuł rabina, jednak nie obejmując tego stanowiska. Podczas I wojny światowej zajmował się handlem w Błaszkach, uczęszczał też do seminarium nauczycielskiego, które ukończył by następnie zostać nauczycielem w szkole w Lutomiersku.
W 1920 zadebiutował literacko w czasopiśmie „Żołnierz Polski” oraz pełnił służbę w polskiej armii, walcząc w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 przeniósł się do Łodzi, gdzie podjął pracę buchaltera. Ponadto pod wpływem Mosze Bordersona zaczął publikować w językach żydowskich.
Po zajęciu Łodzi przez okupantów niemieckich w trakcie II wojny światowej i przeniesieniu Żydów do getta Zelkowicz podjął się dokumentacji losów społeczności zamkniętej w getcie. 15 listopada 1940 rozpoczął pracę w archiwum getta, od grudnia pracował także jako nauczyciel jidysz w gimnazjach. Od maja do grudnia 1941 wykładał na seminarium przygotowującym do prowadzenia zajęć szkolnych w jidysz, zaś od lutego 1943 odpowiadał za gromadzenie dokumentów archiwalnych. Przez krótki okres był kierownikiem archiwum. W okresie pobytu w getcie został sekretarze, funkcjonującego od jesieni 1940 Jidisze Kultur Gezelszaft (Żydowskie Towarzystwo Kulturalne), w ramach którego zajmował się popularyzacją kultury żydowskiej, poprzez wygłaszanie referatów. Ponadto udzielał się w salonie literackim Miriam Ulinower, w którym artyści z getta prezentowali swoje utwory.
Zelkowicz urodził się w zamożnej rodzinie chasydzkiej. W dzieciństwie uczęszczał do jesziw w Koźminku i w Błaszkach. W wieku 18 lat otrzymał tytuł rabina, jednak nie obejmując tego stanowiska. Podczas I wojny światowej zajmował się handlem w Błaszkach, uczęszczał też do seminarium nauczycielskiego, które ukończył by następnie zostać nauczycielem w szkole w Lutomiersku.
W 1920 zadebiutował literacko w czasopiśmie „Żołnierz Polski” oraz pełnił służbę w polskiej armii, walcząc w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 przeniósł się do Łodzi, gdzie podjął pracę buchaltera. Ponadto pod wpływem Mosze Bordersona zaczął publikować w językach żydowskich.
Po zajęciu Łodzi przez okupantów niemieckich w trakcie II wojny światowej i przeniesieniu Żydów do getta Zelkowicz podjął się dokumentacji losów społeczności zamkniętej w getcie. 15 listopada 1940 rozpoczął pracę w archiwum getta, od grudnia pracował także jako nauczyciel jidysz w gimnazjach. Od maja do grudnia 1941 wykładał na seminarium przygotowującym do prowadzenia zajęć szkolnych w jidysz, zaś od lutego 1943 odpowiadał za gromadzenie dokumentów archiwalnych. Przez krótki okres był kierownikiem archiwum. W okresie pobytu w getcie został sekretarze, funkcjonującego od jesieni 1940 Jidisze Kultur Gezelszaft (Żydowskie Towarzystwo Kulturalne), w ramach którego zajmował się popularyzacją kultury żydowskiej, poprzez wygłaszanie referatów. Ponadto udzielał się w salonie literackim Miriam Ulinower, w którym artyści z getta prezentowali swoje utwory.
Po 1944 został deportowany do Auschwitz-Birkenau gdzie został zamordowany we wrześniu 1944. Jego ostatnie notatki z getta pochodzą z czerwca 1944.
Józef Zelkowicz miał żonę Sarę i syna Samuela, z którymi trafił do getta.
Józef Zelkowicz miał żonę Sarę i syna Samuela, z którymi trafił do getta.
/65b01bd1011fd582b8a5b1552cdde957/n/notatki-z-getta-lodzkiego-1941-1944)
/c6bde64d713cc270f20cc70d614c2870/n/piszacy-te-slowa-jest-pracownikiem-gettowej-instytucji)
