Dyrektor Instytutu Biologii Środowiska Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Redaktor naczelny Polskiego Pisma Entomologicznego (od 2005). Członek Honorowy Polskiego Towarzystwa Entomologicznego. W 2014 r. otrzymał Nagrodę Literacką im. Klemensa Janickiego za zasługi dla kultury polskiej oraz Nagrodę im. Witolda Hulewicza, przyznawaną przez Zarząd Warszawski Związku Literatów Polskich, za dwa tomy swoich dzienników (Wybrałem Bydgoszcz oraz Pochwała codzienności). W dniu 18 czerwca 2015 r. prof. Józef Banaszak (z Instytutu Biologii Środowiska) został wyróżniony tytułem „Lidera Pracy Organicznej” oraz statuetką „Honorowego Hipolita” przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego za całokształt pracy naukowej i literackiej.