Jerzy Feliks Urman

Jerzy Feliks Urman był żydowskim dzieckiem i ofiarą Holokaustu . Był autorem pamiętnika pisanego w 1943 r., gdy wraz z rodziną, uciekinierami z getta stanisławowskiego , ukrywali się w domu polskich przyjaciół, próbując uniknąć deportacji do obozów zagłady . Podczas obławy ukraińskiej policji Jerzy popełnił samobójstwo za pomocą kapsułki z cyjankiem.

Jerzt Feliks Urman urodził się w 1932 roku w Stanisławowie , mieście w Galicji Wschodniej , wówczas części Polski Wschodniej (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie ). Żydzi zamieszkiwali Stanisławów od 1663 r. i do wybuchu II wojny światowej stanowili ponad 40% spośród 60-tysięcznych mieszkańców.

Urmanowie byli wykształconą, zamożną i dobrze zasymilowaną rodziną. Jego ojciec (Izydor Urman) studiował na uniwersytetach w Wiedniu i Lwowie , był lekarzem. W domu mówiono po polsku, ale znano także jidysz i hebrajski. Członkowie rodziny wyemigrowali do Izraela i Stanów Zjednoczonych.

We wrześniu 1939 r., wraz z rozbiorami Polski , Stanisławów został zaanektowany przez Związek Radziecki i pozostał tam do 2 lipca 1941 r., wraz z inwazją nazistowskich Niemiec na Rosję. Eksterminacja miejscowej społeczności żydowskiej rozpoczęła się natychmiast, przez niemiecką policję i ukraińskich nacjonalistów, krwawymi pogromami z 3 sierpnia i 12 października 1941 r. (ten ostatni był pierwszą większą masakrą Żydów przeprowadzoną na terenach zajętych przez Akcję Barbarossa , z zabicie ponad 10 000 mężczyzn, kobiet i dzieci w ciągu jednego dnia). 20 grudnia 1941 roku oficjalnie utworzono getto stanisławowskiegdzie zamknięto około 20 000 ocalałych Żydów; wśród nich także rodzina Urmanów. Zabójstwa i epizody przemocy nadal powtarzały się z dużą częstotliwością; Wkrótce rozpoczęły się także pierwsze wywózki do obozu zagłady w Bełżcu .

W tym momencie, w październiku 1942 roku, ojciec Jerzego zdecydował, że jedyną nadzieją dla rodziny jest schronienie się u polskich znajomych. Jerzy jako pierwszy opuścił getto w październiku 1942 r., w listopadzie jego matka, a w grudniu ojciec. W marcu 1943 r., gdy im także udało się uciec z getta, dołączyli do nich także wujek i babcia. Ostatecznie rodzina znalazła gościnę w pobliskim Drohobyczu , w domu Polki, która pracowała jako służąca u swoich wujków i wujków.

Urmanie byli osobiście świadkami licznych aktów okrucieństwa, a zwłaszcza Jerzy przeżył traumę, będąc świadkiem szczególnie brutalnego ataku niemieckiego żołnierza na żydowskie dziecko winne przemytu żywności. Każdy członek rodziny otrzymał od ojca kapsułkę z cyjankiem do użycia w przypadku aresztowania, aby uniknąć podobnych cierpień i zdrady reszty przesłuchiwanej grupy.

13 listopada 1943 r., prawdopodobnie w następstwie donosu, do domu, w którym ukrywali się Urmanowie, wkroczyła ukraińska policja, oskarżając ich o bycie Żydami. [6] Podczas przesłuchania jeden z policjantów zaczął uderzać ojca kolbą pistoletu. W tym momencie, w obawie, że i on padł ofiarą przemocy, Jerzy połknął cyjanek, co spowodowało jego niemal natychmiastową śmierć. Zszokowani zdarzeniem ukraińscy policjanci wyszli z domu. Wrócili kilka tygodni później, ale tylko po to, by okraść rodzinę z kilku przedmiotów.

Rodzina zorganizowała Jerzemu prowizoryczny pochówek. Po przybyciu Armii Czerwonej 27 lipca 1944 r. Urmanie znaleźli się wśród zaledwie 100 ocalałych z getta stanisławowskiego . Po przeniesieniu zwłok Jerzego na miejski cmentarz żydowski w sierpniu 1944 r. wyemigrowali do Izraela , gdzie mieszkali do końca życia.