Icchok Lejb Perec lub Icchok Lejbusz Perec (jid. יצחק לײב פּרץ) – polski i żydowski pisarz, jeden z głównych twórców literatury jidysz, adwokat i działacz społeczny. Zajmował się również krytyką literacką i teatralną.
Urodził się w Zamościu w rodzinie żydowskiej, jako syn Jehudy Pereca (1825–1898) i Rywki z domu Lewin (1828–1914). Bogata twórczość literacka Pereca obejmuje poezję, prozę (głównie nowele), dramaturgię i publicystykę. Pisał w języku jidysz, hebrajskim i polskim. Już za życia uznano go za klasyka literatury żydowskiej, przede wszystkim z powodu świetnych nowel.
Urodził się w Zamościu w rodzinie żydowskiej, jako syn Jehudy Pereca (1825–1898) i Rywki z domu Lewin (1828–1914). Bogata twórczość literacka Pereca obejmuje poezję, prozę (głównie nowele), dramaturgię i publicystykę. Pisał w języku jidysz, hebrajskim i polskim. Już za życia uznano go za klasyka literatury żydowskiej, przede wszystkim z powodu świetnych nowel.
Perecowie byli hiszpańskimi sefardyjczykami, którzy pod koniec XVI wieku osiedlili się w Zamościu. Icchok Lejb Perec ukończył cheder i jeszibot, a w domu uzupełniał wykształcenie o świecką literaturę (w języku jidysz, francuskim, hebrajskim, niemieckim, polskim i rosyjskim), historię, filozofię i socjologię.
Niespełna 20-letni próbował sił w biznesie (zakładał szkołę, piwiarnię, młyn), ale bez powodzenia. W 1876 (po kursach w Warszawie) zdał egzamin i zdobył koncesję na prowadzenie kancelarii adwokackiej. Prowadził ją w Zamościu przez 11 lat. Koncesję władze rosyjskie odebrały mu z powodu zarzutów (formułowanych głównie przez żydowskich religijnych ortodoksów) o używanie i propagowanie języka polskiego i bronienie polskich "buntowników".
Po wyjeździe do Warszawy (1888) od 1890 przez następne 25 lat pracował jako urzędnik w gminie żydowskiej. Mieszkał przy ul. Ceglanej 1 obecnie noszącej jego imię. W 1899 został aresztowany i spędził kilka miesięcy w cytadeli warszawskiej. Po wybuchu I wojny światowej organizował pomoc dla ofiar wojny. Współpracował z prasą związaną z Bundem i Żydowską Organizacją PPS.
Jest pochowany w Mauzoleum Trzech Pisarzy w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 44). Na jego pogrzeb przyszło ponad 100 tys. ludzi. Oddelegowany urzędnik gminy chwalił zmarłego słowami: „To był wspaniały człowiek. Przez dwadzieścia pięć lat ani razu nie spóźnił się do pracy”.
Rodzina:
- żona Sara Lichtenfeld (1870, rozwód w 1875); synowie – Lucjan i Jaakow (zmarł w dzieciństwie).
- żona (od 1878) Helena (Nechama Rachela) Ringelhejm (1860–1938); nie mieli dzieci.
Fot. utorstwa Nieznany - Old postcard, online at http://members.screenz.com/bennypostcards/I.L.%20Peretz.jpg. According to http://members.screenz.com/bennypostcards/ it dates from "circa 1910"; even if that date is not precise, this should be old enough to be clearly public domain. It was apparently published in territory that later became the Soviet Union, so quite possibly there is a margin of safety of over 60 years., Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2255076;
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Icchok_Lejb_Perec